PREKEN van Marcel Heyndrikx SVD

27^e ZONDAG DOOR HET JAAR (C)   -   2 en 3 oktober 2004.

Habakuk 1: 2-3 en 2 : 2-4.
Lucas 17: 5 -10.

Zusters en broeders,

 Enkele jaren geleden publiceerde de protestantse theoloog Harmen Kuitert een boek met als titel: "Het algemeen betwijfeld christelijk geloof". (1992)

De verkoop van het boek werd een enorm succes.  Blijkbaar gaf de titel én de inhoud ervan precies weer wat heel veel mensen zelf ook aanvoelden: dat het christelijk geloof in een crisis was terecht gekomen.

Want of het nu gaat om het bestaan van een persoonlijke God, om Jezus van Nazareth als zoon van God, om zijn verrijzenis, om de erfzonde of om het leven na de dood, je stoot overal - op zijn minst - op levensgrote twijfels.

De reactie van mensen op deze thema's kun je samenvatten met de titel van een al wat ouder boek: "Maar dat kan ik niet geloven". ( John Robinson )

Die situatie is nieuw.  Vijftig jaar geleden kon je nog spreken van een vrijwel algemeen aanvaard christelijk geloof. Nu zitten we dus in de situatie van een algemeen betwijfeld christelijk geloof.

I.          Er zijn redenen waarom het christelijk geloof het juist nu zo moeilijk heeft.  Kort gezegd komen die redenen hier op neer, dat de inhoud van het geloof nog altijd is verwoord op een manier die aansluit bij een mens- en wereldbeeld dat door wetenschap en techniek volkomen is achterhaald.

Neem nu bv de leer over de erfzonde.  Als de eerste mensen, zeg maar Adam en Eva, via de evolutie uit het dierenrijk zijn voortgekomen, moeten dat heel primitieve wezens zijn geweest.  Maar dan waren die niet in staat om een zonde te begaan die catastrofale gevolgen had voor henzelf en voor al hun nakomelingen.  Nu heeft paus Johannes Paulus II zelf al gezegd dat de leer over de evolutie meer is dan een hypothese.  Dan kun je echter die oude opvatting over de erfzonde, en over de bevrijding van de erfzonde door het doopsel ook niet meer blijven verdedigen.  Toch doet de officiële kerk dat nog altijd, bv in de Romeinse Catechismus die in 1993 is verschenen. ( Nrs. 390, 416 en 417)

Dat de leiding van de kerk nog altijd vasthoudt aan die oude opvattingen maakt het voor het christelijk geloof in deze tijd bijzonder moeilijk.  Dat is een belangrijke reden waarom dat christelijk geloof algemeen betwijfeld wordt.

Maar dat is niet alles.

Geloven is blijkbaar nooit gemakkelijk geweest.  Je merkt dat bv aan de vraag van de leerlingen van Jezus in het evangelie van vandaag: 'Heer, geef ons meer geloof'.  Volgens de evangelist Lucas vraagt zelfs Jezus zich op een bepaald moment af: "Als de Mensenzoon terugkomt, zal hij dan nog geloof op aarde vinden?" (Lucas 18: 8)

 

II.         Wat is dat eigenlijk geloof, en wat is dat, geloven?

Wij hebben lange tijd gedacht dat dit een louter verstandelijke zaak was.

Geloven, zei men, was iets aannemen op gezag van een ander.  Dat kan geloof ook zijn, ook dat, maar eigenlijk gaat het veel dieper.

Geloven is niet op de eerste plaats: IETS geloven, het is veel meer IEMAND geloven.  Iemand uw vertrouwen schenken.  Op iemand bouwen.  Jezelf aan iemand toevertrouwen.  En als die iemand aan wie je jezelf toevertrouwt Jezus van Nazareth, Jezus Christus is, dan heet dat geloof: christelijk geloof.

 

III.        Hoe kom je er toe, om op die manier iemand te geloven, je aan iemand, aan Jezus van Nazareth, toe te vertrouwen?

Dat is telkens weer verschillend.  Het is anders bij dr. Jan Vermeire dan bij Vonne Van der Meer, dan bij Gerard Reve bv.  En bij hem is het dan weer anders dan bij Jan Willem Otten,om nu maar een paar bekende namen te noemen.  Maar het is altijd weer verbonden met iemands eigen levensweg.

Die weg vanuit het leven naar het geloof zou misschien als volgt kunnen lopen:

Je hebt in je leven wellicht al een en ander meegemaakt.  Je maakte dingen mee die je enthousiast maakten en andere die je diep ontgoochelden.  Je ontmoette mensen die je hielpen en mensen die je tegenwerkten.  Je hebt succes en mislukking gekend, hoop en wanhoop.  Je deed dingen waar je je nog steeds goed bij voelt en andere waar je liever niet meer over praat.

En dan is het misschien niet zo vreemd dat al dit soort ervaringen uiteindelijk tot een diep weten heeft geleid: Het voornaamste in het leven dat zit niet in je portefeuille, het staat niet op je bankrekening, het is niet je diploma, niet je succes of je job.  Al moet je dit soort dingen niet te gemakkelijk zeggen, want het kan soms heel beroerd zijn als je ze moet missen.  Maar datgene waar het in het leven uiteindelijk op aan komt, dat zijn ze toch niet.

Wat het leven uiteindelijk de moeite waard maakt, dat is de liefde.  In een of andere vorm.  Liefde van een man en een vrouw.  Van een vader en een moeder.  Liefde van een echte vriend of vriendin.  Liefde die vertrouwen is, sympathie, warmte, tederheid.  Liefde die je draagt.  En liefde waarmee jij, in al je gebrekkigheid, een ander dragen mag.

Het kan zijn dat je dit ontdekt.  Dat het leven zelf je dit leert: dat liefde in een of andere vorm het grootste, het kostbaarste is.

Maar wat heeft dat nu met geloof te maken ?

Wel, ik denk dit: Als God bestaat, dan moet Hij/Zij ook zoiets zijn.  Iets in de richting van het grootste dat wij mensen kennen.  Hij/Zij kan toch niet kleiner zijn dan een mens, kleiner dan menselijke liefde?

Wanneer je zo ver bent, dan ben je terecht gekomen bij Jezus van Nazareth.  Of je dat nu weet of niet.  Want waar gaat dat over, die Blijde Boodschap van hem?  Toch over niets anders dan dat God liefde is.  Liefde voor elke mens. Voor de meest geschondene, en zelfs voor de meest misdadige eerst.

En waarvoor heeft hij zelf geleefd?  Toch om iets van die liefde een gezicht te geven, om aan die liefde van God handen en voeten te geven.

Je openstellen voor deze God, die in Jezus zichtbaar werd, je aan deze God toevertrouwen, in goede en in kwade dagen, -in je leven en tot over de rand van je leven heen -dat heet geloof, christelijk geloof.  Amen.

 

Marcel Heyndrikx SVD